4.4 GIẢI THUẬT VÀ LƯU ĐỒ
Giải thuật là một trình tự thực hiện công việc nào đó.
Lưu đồ là sự biểu diễn đồ hoạ của giải thuật.
Lưu đồ chứa các ký hiệu biểu diễn các bước của giải thuật.
Mỗi ký hiệu biểu diễn một hoạt động.
Các ký hiệu được sử dụng trong lưu đồ:

• Nhập - Input: tín hiệu vi điều khiển lấy vào để xử lí
  
• Xử lý – Process: quá trình xử lí tín hiệu
  
• Quyết định – Decision: chọn lựa hướng đi phù hợp .
  
• Bắt đầu và Kết thúc – Start and Stop:
  
• Hiển thị - Display/Output: tín hiệu do vi điều khiển xuất ra để điều khiển thiết bị hiển thị
  
• Gọi chương trình con: gọi chương trình con . Khi chương trình con được gọi, chương trình chính dừng lại chờ cho chương trình con thực hiện xong thì chương trình chính mới tiếp tục thực hiện.
  
• Bắt đầu và Kết thúc chương trình con:
  

Bài 3: Viết chương trình để các led nối với Port 1 sáng rồi tắt led. Biết led sáng khi tín hiệu xuất ra ở mức 1. Minh họa trong hình phía dưới

• 
  

Phân tích: để led sáng rồi tắt, cần làm cho tín hiệu xuất ra mức 1 một khoảng thời gian để mắt có thể nhận biết được, sau đó làm tín hiệu xuất ra ở mức 0 một khoảng thời gian như trên. Cứ lặp đi lặp lại đoạn trên sẽ thấy dãy đèn sáng rồi tắt.

Khi bắt đầu chương trình, P1 được truyền giá trị là #FFH để làm các ngõ ra của P1 ở mức 1. Giả sử ta bỏ qua lệnh gọi chương trình con Delay, công việc cần thực hiện kế tiếp là làm tín hiệu ở P1 trở về mức 0 để làm led tắt, vì vậy P1 được truyền giá trị là #0H. Các lệnh của vi điều khiển chỉ thực hiện trong một vài chu kì máy, khoảng vài µs, do đó nếu bỏ qua lệnh gọi chương trình con Delay thì led sáng sau khoảng vài µs, rồi lại tắt khoảng vài µs, quá trình sáng tắt của led quá nhanh làm mắt người chỉ thấy led sáng liên tục. Muốn mắt người nhận ra led sáng lên rồi tắt đi cần làm tín hiệu xuất ra P1 lâu hơn. Chương trình con Delay thực hiện nhiệm vụ duy trì trạng thái ở ngõ ra lâu hơn bằng cách cho vi điều khiển thực hiện hàng ngàn lần các câu lệnh nào đó không ảnh hưởng đến trạng thái ngõ ra. Khi chương trình chính gặp lệnh gọi chương trình con Delay, chương trình chính sẽ dừng lại chờ cho chương trình con Delay thực hiện xong rồi mới thực hiện câu lệnh kế tiếp.
Phụ chú: Xem lại về nhãn và chương trình con
Chương trình:

;************************************************************************************************* ;**************/////--- 8 LED SANG SANG TAT ---\\\ **************************************** ;**---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ;**////////////////___ lam 8 led sang roi tat_________________\\\\\\\\\\\\\ ;**///////////////___ sang o muc 1 va tat o muc 0__________________\\\\\\\\\\\\ ;**//////////////____ lap di lap lai khong gioi han____________________\\\\\\\\\\ ;**<<<<<<<<<<<<<<<<<<<----------------------------------------------------->>>>>>>>>>>>>> ;***************************************************************************************************** ;***************************************************************************************************** ORG 000H ; khai bao dia chi de bat dau chuong trinh tren Rom Tudau: Mov P1,#11111111B ;===>>>> lam 8 led noi P1 sang LCall Delay ;===>>>> goi chuong trinh con Delay Mov P1,#00 ;===>>>> lam 8 led noi P1 tat LCall Delay Sjmp Tudau ;===>>>> nhay ve thuc hien tu dau ;**>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> delay <<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<< Delay: Mov R7,#0FFH ;===>>>> ga'n R7=#0FFH, 1 chu ki may Kt2: Mov R6,#0FFH ;===>>>> ga'n R6=#0FFH, 1 chu ki may Kt1: Djnz R6,Kt1 ;===>>>> giam R6 xuong 1, R6 khac 0->giam tiep,2ckm Djnz R7,Kt2 ;===>>>> giam R7 xuong 1, R6 khac 0-> ve Kt2,2ckm Ret ;===>>>> ket thuc chuong trinh con Delay ;_________________________________________________________________________________ End ;===>>>> ket thuc chuong trinh

Chương trình thực hiện, gặp câu lệnh Sjmp Tudau chương trình sẽ nhảy về nhãn Tudau ở đầu chương trình, và chương trình tiếp tục lại từ đầu, cứ thế chương trình lặp lại mãi mãi.
LCall Delay lệnh gọi chương trình con Delay
Chương trình con trong chương trình này được bắt đầu bằng nhãn Delay:, khi có lệnh gọi chương trình con, thì vi điều khiển sẽ chuyển sang thực hiện các câu lệnh của chương trình con, sau khi chương trình con hoàn thành, vi điều khiển trở về chương trình chính để thực hiện tiếp.
Lệnh Kt1: Djnz R6,Kt1
Lệnh Djnz R6,Kt1 này giảm R6 đi một đơn vị, nếu R6 chưa bằng 0, chương trình lại nhảy về nhãn Kt1, mà nhãn Kt1 lại gọi lại lệnh này, do đó toàn câu lệnh thực hiện giảm R6 cho đến khi R6 về 0 thì thực hiện lệnh kế tiếp. Câu lệnh này thực hiện, không ảnh hưởng hay thay đổi giá trị của các ô nhớ khác, vì vậy ngõ ra từ các Port cũng không thay đổi trạng thái.
Tổng thời gian của chương trình con Delay:

• Nếu sử dụng thạch anh 12MHz thì mỗi chu kì máy là 1µs
  
• Lệnh Mov R7,#0FFH thực hiện 1 lần và mất 1 chu kì máy
  
• Lệnh Djnz R6,Kt1 thực hiện 255 lần và mỗi lần mất 2 chu kì máy
  
• Đoạn lệnh
  Kt2: Mov R6,#0FFH
  Kt1: Djnz R6,Kt1 ;kí hiệu Kt thay cho kiểm tra
  Djnz R7,Kt2
  Đoạn lệnh này được thực hiện 255 lần với mỗi lần gồm
  (255×2)chu kì máy của lệnh Djnz R6,Kt1
  và 2 chu kì máy của lệnh Djnz R7,Kt2
  và 1 chu kì máy của lệnh Mov R6,#0FFH
  Tổng cộng đoạn trên đã thực hiện (1+(255×2)+2)×255)=130815 chu kì máy
  
• Vậy tổng cộng chương trình con Delay đã thực hiện 130815+1=130816 chu kì máy
  tức là đã thực hiện trong 130816µs , khoảng thời gian gần bằng 0.13s
  
• Như vậy trong 1s led sáng khoảng 4 lần đủ để mắt người có thể nhận ra được
  

Nếu mô phỏng với Pinnacle 52 chương trình delay phải chạy với số lần lặp lại nhiều hơn để thấy được các trạng thái ngõ ra của các Port, thay đoạn chương trình con Delay ở trên bằng đoạn chương trình con như dưới đây khi mô phỏng bằng Pinnacle 52

;**>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> delay Pinnacle 52<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<< Delay: Mov 70H,#2H ;===>>>> ga'n 70H=#0FFH, 2 chu ki may Kt3: Mov 71H,#0FFH ;===>>>> ga'n 71H=#0FFH, 2 chu ki may Kt2: Mov 72H,#0FFH ;===>>>> ga'n 72H=#0FFH, 2 chu ki may Kt1: Djnz 72H,Kt1 ;===>>>> giam 72H xuong 1, 72H khac 0-> giam tiep, 2ckm Djnz 71H,Kt2 ;===>>>> giam 71H xuong 1, khac 0-> ve Kt2 Djnz 70H,Kt3 ;===>>>> giam 70H xuong 1, khac 0-> ve Kt3 Ret ;===>>>> ket thuc chuong trinh con

Bài 4. Bài tập tự giải.
Làm cho các led nối Port 2 sáng tắt xen kẽ nhau, ( đèn 1,3,5,7 sáng, đèn 2,4,6,8 tắt , sau đó đèn 1,3,5,7 tắt, đèn 2,4,6,8 sáng. Lặp lại quá trình trên.). Biết led sáng khi tín hiệu xuất ở các chân Port 2 ở mức 1. Minh họa trong hình phía dưới

•